De familie Renmans heeft in de slipstream van Aldi de grootste slagerijketen van België uitgebouwd. Maar het tij keert nu Aldi zelf vlees verkoopt. 31 winkels gingen al dicht en de vakbonden vrezen dat er nog 80 tot 100 kunnen volgen.

 

Door zijn wagonnetje aan dat van de supermarktketen Aldi te hangen, deed Henri Renmans in 1980 een geniale zet. De slagerszoon, die in 1964 in de vleessector was gestapt, opende destijds zijn allereerste Renmans-slagerij in het gebouw waarin ook een Aldi huisde. Toen de Duitse keten in België op het gaspedaal duwde en massaal winkels bouwde, kon Renmans meeliften. Dankzij Aldi kon de ondernemer meer dan 400 winkels openen in België, Luxemburg en Noord-Frankrijk.

‘Door naar ons te komen slaan de mensen twee vliegen in één klap’, duidde Renmans in 2005 zijn succesformule in Het Nieuwsblad. ‘Ze doen hun inkopen in de supermarkt en passeren ook even bij de slager.’ Nadat zoon Rik het CEO-schap had overgenomen, kende de keten een forse groei tot een recordomzet van 422 miljoen euro in 2020.

Van bondgenoot tot concurrent

Maar het tij keerde toen Aldi zelf vers vlees begon te verkopen, wat het voordien nooit had gedaan. Een experiment dat begon in enkele tientallen winkels breidde Aldi vanaf 2020 uit naar intussen 413 van zijn 440 Belgische vestigingen. Zo vervelde Renmans’ huisbaas van bondgenoot tot concurrent. Intussen gingen twee andere voor Renmans negatieve tendensen voort: de dalende vleesconsumptie en het feit dat voorverpakt vlees op almaar meer plaatsen te krijgen is aan lage prijzen. Die trends haalt Renmans zelf in zijn jaarverslagen al meer dan tien jaar aan als een mogelijke bedreiging.

Toch liet Aldi Renmans niet helemaal vallen: de slagerijketen mocht de leverancier worden van het nieuwe vleesrayon van Aldi. Al rijst de vraag of dat meer is dan een met het mes op de keel aangeboden troostprijs. Als Renmans niet akkoord ging, dan verscheen er vlees van een concurrent op enkele meters van de Renmans-winkels. Door louter een leverancier te worden, wordt Renmans een pak afhankelijker van Aldi. Het moet een deel van de marge afstaan aan Aldi en is geen baas over zijn eigen prijzen. In zijn eigen winkels kan Renmans zijn prijzen naar eigen goeddunken aanpassen aan de inflatie. Bij Aldi kan dat alleen als dat mag van de supermarktketen.

Bovendien is Renmans als leverancier voor Aldi makkelijker inwisselbaar dan als langetermijnhuurder van honderden winkelpanden. Het is een teken aan de wand dat Renmans nu al niet het hele vleesrayon van Aldi mag bevoorraden. Zo komt het gros van de kip van het Nederlandse vleesbedrijf Plukon.

Winkels sluiten

De koerswijziging van Aldi bleef voor Renmans niet zonder gevolgen. De Belgische omzet viel vorig jaar met 6,28 procent terug, schrijft de slagerijketen in een bespreking bij zijn jaarverslag. Bij de winstgevendheid valt de schade voorlopig mee. Renmans boekte vorig jaar net geen 10 miljoen euro groepswinst. In 2020 was er nog 15,8 miljoen euro winst en in topjaar 2018 23,4 miljoen.

Toch verloren verschillende Renmans-winkels zoveel omzet dat ze verlieslatend werden. Daarom sloot de keten vorig jaar zeven vestigingen, al opende ze er ook vier nieuwe.

Dit jaar sloot Renmans netto 15 Belgische winkels, blijkt uit een vergelijking van het jaarverslag van 2021 en actuele gegevens van de website van de keten. De vestigingen in onder andere Bornem, Laken en Wetteren verdwenen. ‘Met spijt in het hart’, zei Rik Renmans bij de sluiting van die laatste. Aldi breidde er zijn winkel uit en had geen plaats meer voor Renmans. Ook in Wilrijk moest Renmans vertrekken omdat Aldi zijn winkel vergrootte.

De neergang is al langer bezig. Er verdwenen 31 Belgische winkels sinds Aldi in 2016 begon te experimenteren met vlees, blijkt uit data op de website van Renmans. Het aantal jobs op groepsniveau daalde met 317 naar 2.838 voltijdse equivalenten.

Stroeve onderhandelingen

De vraag rijst of Renmans zich kan aanpassen aan de nieuwe verhouding met Aldi of dat de sluitingsgolf onverminderd voortgaat. In de sector valt te horen dat Renmans meer traiteurgerechten wil aanbieden. De directie van de slagerijketen laat niet in haar kaarten kijken. Ook Aldi wenste niet te reageren.

Ook bij de vakbonden valt weinig info te rapen over de toekomst van Renmans. Ze willen alleen kwijt dat er al een jaar stroeve onderhandelingen lopen over winkelsluitingen. ‘We geven geen verdere informatie, want binnenkort is er een verzoeningsvergadering.’

De vakbond ACV is openhartiger in een pamflet uit april, dat te lezen is op zijn Facebook-pagina. ‘De directie heeft de winkelsluitingen over meerdere jaren uitgespreid en ontweek zo de wet-Renault, om zo geen sociaal plan voor de getroffen werknemers te moeten opstellen’, klinkt het daarin. De vakbond vreest dat Renmans nog 80 tot 100 winkels kan sluiten, want de directie zegt dat er zoveel winkels zijn met een lage omzet. Het bedrijf ging niet in op onze vraag of die vrees terecht is.

‘Toen Lidl met vers vlees begon, heb ik er al mijn slagerijen gesloten’

De situatie van Renmans is herkenbaar voor Geert Ally, de ondernemer achter de gelijkaardige slagerijketen Buurtslagers. Hij begon in 1995 40 slagerijen te openen in Lidl-winkels, tot de Duitse budgetketen in 2004 aankondigde zelf vers vlees te gaan verkopen. ‘Ik heb al mijn winkels in Lidls gesloten, op één na’, zegt Ally. ‘In de plaats hebben we slagerijen geopend bij drie andere ketens, om het risico te spreiden. We hebben er nu 50 in zelfstandige Carrefour-supermarkten, 60 in zelfstandige Delhaize-winkels en 30 in winkels van Smatch.’

Daarnaast lanceerde Ally de keten Bon’Ap. Dat is een traiteurzaak die naast vlees onder andere bereide maaltijden en broodjes verkoopt. De keten telt vandaag 40 winkels.

De keuze van Ally bleek een succes: sinds 2015 groeide de omzet van zijn centrale atelier met 80 procent. Met de winkels erbij zit de ondernemer naar eigen zeggen aan 240 miljoen euro omzet en is zijn bedrijf elk jaar rendabel.

‘Ik ben altijd een ambachtelijke slager willen blijven. We hebben een centraal atelier, maar dat ondersteunt onze lokale slagerijen. We koppelen schaalvoordelen aan het ambachtelijke en behouden het contact met de klant. Daar sta ik op. Gewoon schaaltjes verpakken in een werkplaats heeft me nooit aangesproken. Dat is te veel bandwerk naar mijn zin.’

Ook voor de Wommelgemse slagerijketen Budgetslager is de situatie van Renmans herkenbaar. De keten heeft zijn winkels net als Renmans in panden van Aldi, vooral in Limburg. Nu Aldi zelf vlees verkoopt, neemt ook het aantal vestigingen van Budgetslager af. De keten heeft vandaag 28 winkels. Dat zijn er 19 minder dan in 2013. De directie wou niet reageren.

 

Bron: De Tijd -  Jens Cardinaels - 19 november 2022